Skaðaveður.

Að undanförnu hefur veðráttan verið svolítið grimm. Næstum farin að líkjast því sem gerðist fyrr á árum t.d. 1966-1968

Þegar svona blæs koma löngu liðin atvik í huga manns, og væntanlega hjá mörgum. Með elstu minningum mínum eru óveðursdagar í janúar 1952.

Það var 7. jan. sem gerði ofsarok af suðvestri, og var hvassast um miðjan dag (ekki orðið dimmt).

Hér í Dal var féð á beit utanvið bæ og á meðan pabbi var að sækja féð fauk helmingurinn af skúrþakinu.”Skúrinn” var austan undir hlöðunni og var hús fyrir rúmlega 100 kindur. Úr bænum horfðum við á járnplötur og torf þyrlast út í veðrið en sáum ekki hvort það var af Skúrnum eða austurhlið Stór-hússins. Það var raunar hvorutveggja. Tvær plötur fóru af St-húsinu, og suður helmingur skúrþaksins hvarf.

Pabbi hafði verið að bagsa fénu heim yfir Systurnar þegar hann sá járnplötur fara út Svarðarmýrina og leið ekki vel, sagðist alveg eins hafa átt von á enn verri aðkomu.

Næsti atburður sem ég man er þegar verið var að sækja byggingaefni svo hægt væri að loka húsunum. Jörð var mikið svelluð og Haukur Kjartansson kom á vörubíl með timbur og járn og ók utanfrá inn Dalinn inn fyrir Stekk og var búinn að sturta niður varningnum og farinn þegar við heimamenn komum á Fergunni  með hestasleða aftaní út að Surtlutjörn og hirtum upp ækið.

Nágrannar okkar voru með í viðgerðunum allavega Árni í Holti og Hjalti í Flögu kom og var um kyrrt í nokkra daga. E.t.v. hefur það verið eftir næsta óveður.

Það var nefnilega ekki búið að ganga nógu vel frá þessum þaksmíðum þegar gerði óláta stórhríð. Það gerðist 14. jan og brast á um miðjan dag. Á öllum bæjum var fé á beit og var aðal málið hvort það fannst. Pabbi náði ekki öllu sínu en Þórarinn í Holti var svo lánsamur að rekast á hóp af Dalsrollum sem voru að hrekja á hjarni austur yfir. Þá vantaði ekki annað en eina forystuá og hana fann Halldór á Gunnarsstöðum við fjósdyrnar hjá sér um kvöldið.

Ég segi að ekki hafi verið búið að ganga til fulls frá. Ekki fauk nú aftur en mikið fennti inn í Skúrinn. Samskeyti við hlöðu verið óþétt þegar torfið var fokið fjandans til og man ég hvað hrútarnir voru aumkvunnarlegir í krubbum sínum.

Stórhríðin gerði mikinn skaða á Syðra Álandi. Þar hrakti stórann hluta fjárins austur yfir Hölkná sem var undir ís og snjó. Flestar kindurnar fundu bræður í veðrinu með því að rekja sig eftir spörðum. En veðurstefnan hefur verið nálægt NV því nokkrar fundust við Byggingahól u.þ.b. 1 km sunnan við Dal og austur á Garðárdal fundust einhverjar þ.á.m. ein ný-drepin af tófu og ein ærin sem Grímur fann í Dalnum var með sundur tætta snoppu eftir tófuna. Það var í bjartviðri, líklega daginn eftir veðrið að við pabbi vorum niður við fjárhús þegar við sáum Grím koma sunnan úr Dal með 3 eða 4 ær og rákum við þær inn í Skúrinn og bitna ærin var saumuð með hörtvinna og gat hún þá tekið í hey.

 Aftur á móti sáu þeir pabbi og Grímur að aftakan á Garðárdalnum myndi vera eftir annað dýr því þar var bitið aftaní og sáu bændur tvær tófur misstórar. Þetta mun hafa verið tilefnið að farið var að kalla dýrið Stóra-Móra og beit hann mikið þegar lömb komu í haga, en 1952 voraði seint og var sú nýjung viðhöfð hér í Dalnum að gefa lambám í útigarða fóðurbæti og töðu en eitthvað var orðið snautt um hana og   það var enn verið að hugsa um lambfé þegar pabbi fór á grenin, ég man hvað vel lá á honum að morgni dags er hann var að segja ferðasögu sína á Lambhólsgrenið, en þar féll Stóri-Móri með hálfa gimbur svarta í kjaftinum. Lambamerki sýndi að Marinó bróðir var búinn að tapa helming af sínum lömbum. Og á greninu var röst af lambsræflum, öll dökk og frá okkur þar sem greina mátti. Það fór nefnilega saman að hér fæddust mörg svört og grá lömb og svo hygg ég að fyrr hafi verið sleppt hér en í Holti. Auk þess var það sumra trú að refurinn biti mest frá grenjaskyttum. Hvað um það pabbi okkar miklaði ekki fyrir sér orðinn skaða, gladdist bara yfir að geta komið í veg fyrir áframhaldandi vá sem dýrbítar sannarlega eru.  

Svo er hérna getraun, eftir hvern er vísan?

Norðan hamast hríðin inn
Hafs úr víðu djúpi.
Þistil-fríði fjörðurinn
Fanna skríðist hjúpi.